Rad sa datotekama

Rad sa datotekama podrazumeva pronalaženje, pregled i promenu određene datoteke. U daljem tekstu date su komande koje to omogućavaju:

cat datoteka -  Prikazuje sadržaj datoteke

more datoteka - Prikazuje datoteku ekran po ekran

vi datoteka - Otvara datoteku u VI editoru

locate string - pronalazi sve datoteke koje u imenu imaju "string"

whereis datoteka - daje kompletnu putanju do datoteke

cmp novadatoteka staradatoteka - upoređuje novu datoteku sa starom datotekom

crypt - Šifruje ili dešifruje datoteku zaštićenu lozinkom

diff Direktorijum Novidirektorijum - nalazi razliku između direktorijuma "Direktorijum" i "Novidirektorijum"

diff novadatoteka staradatoteka - nalazi razliku između datoteka

diff -b novadatoteka staradatoteka -nalazi razliu između datoteka, ignoriše beline

diff -i novadatoteka staradatoteka -nalazi razliu između datoteka, ignoriše velika/mala slova

diff -w novadatoteka staradatoteka -nalazi razliu između datoteka, ignoriše razmake

grep izraz datoteka - nalazi izraz u datoteci i prikazuje redove u kojima se nalazi

grep -c izraz datoteka - pokazuje koliko se puta izraz nalazi u datoteci

grep -i izraz datoteka - nalazi redove u datoteci koji sadrže izraz, ignoriše velika /mala slova

grep -n izraz datoteka - prikazuje red i redni broj reda u datoteci u kojoj se nalazi izraz

grep -v izraz datoteka - pronalazi sve redove u datoteci koji ne sadrže izraz

head -20 datoteka - prikazuje prvih 20 redova u datoteci

tail -20 datoteka - prikazuje poslednjih 20 redova u datoteci

sed '/star/nov/g' datoteka > datoteka - pretražuje datoteku i zamenjuje sting 'star' sa stringom 'nov'

split -b 500k datoteka - deli datoteku na delove od 500KB

sort datoteka | uniq - sortira datoteku i šalje je uniq komandi da eliminiše duplikate

sort datoteka1 datoteka2 datoteka3 > novadatoteka - sortira datoteke i sadržaj smešta u novu datoteku

wc datoteka - broji redove, reči i bajtove u datoteci

wc -b datoteka - broji bajtove u datoteci

wc -l datoteka - broji redove u datoteci

wc -w datoteka - broji reči u datoteci

Informacije o sistemu

Za dobijanje informacije o sistemu potrebno je koristiti sledeće komande:

df - pokazuje gde su koji sistemi datoteka montirani i koliko prostora je zauzeto, a koliko slobodno

df  /home - pokazuje gde se nalazi /home, sa iskorišćenošću izraženom u blokovima od 1KB

df - h /home -prikazuje vrednost iskorišćenog prostora u KB, MB ili GB

du /home - pokazuje iskorišćenost diska poddirektorijuma /home

du -k - pokazuje iskorišćenost diska u blokovima od 1kB

du -s - prikazuj eukupan iznos iskorišćenog prostora.

file datoteka - pokazuje tip datoteke

finger - prikazuje koje sve prijavljen na sistem

finger korisnik - prikazuje informacije o korisniku

id - prikazuje ID i kojim grupama pripada

id korisnik - prikazuje ID korisnik i kojim grupama pripada

uname - prikazuje vrstu UNIX sistema

uname -a - prikazuje sve informacije sistema, tim, mrežno ime, hardver

uname -sr - prikazuje tip i verziju sistema

w - za prikazivanje informacija o drugim korisnicima

who - prikazuje podatke o drugim korisnicima

Upravljanje particijama i mauntovanje

Da bi se hard drajv mogao koristiti potrebno je da se na njemu formira particija. Maksimalan broj particija može biti i do 16, ali najveći broj primarnih particija može biti 4. Ukoliko je potrebno više particija, potrebno je jednu primarnu particiju konvertovati u proširenu, koja se dalje može podeliti na logičke particije. Na jednom hardu moguće je konfigurisati najviše 12 logičkih particija.

Jedan od načina da se kreiraju particije jeste u procesu instalacije sistema. Kasnija konfiguracija particija je moguća komandom fdisk koja je opisana u daljem tekstu.

Ukoliko se komanda fdisk upotrebi u sledećem obliu: fdisk -l, dobiće se spisak fizičkih hard drajva sa informacijom o broju particija i o broju ciklusa svake particije.

Oznake hard drajva su dev/hda, dev/hdb, dev/hdc,... a oznaka particija na prvom drajvu /dev/hda1, /dev/hda2,...

Da bi se neki hard iz liste hard drajva konfigurisao potrebno je upotrebiti komandu fdisk "oznaka_drajva", gde je "oznaka_drajva" na primer /dev/hda, /dev/hdb ili /dev/hdc. Posle unosa ove komande dobija se sledeći obaveštenje:
Comand (m for help):
Nakon upotrebe "m" tastera dobija se kratko ali precizno uputstvo za dalju konfiguraciju selectovanog diska.

Kada se particija u linux-u kreirala, da bi se ona mogla koristiti potrebno je da se mauntuje. Na primer: da bi se /home/mj direktorijum mautovao na /dev/hdc1 particiji koja je formatirana na ext3 fajl sistem, potrebno je koristiti sledeću komandu:
mount -t ext3 /dev/hdc1 /home/mj
Fajl sistem particije moguće je videti upotrebom fdisk -l komande.

Formatiranje particije je moguće uraditi komandom:
mkfs -t ext2 /dev/hdc2, gde se označena particija formatira na ext2 fajl sistem.